سید حیدر بیات ایله سؤیلشی - ت رت تورکی
بیات: دیلیمیزی محض ادبی بیر دیل دئییل قاپساملی بیر دیل کیمی توپلوموموزا تقدیم ائتمه‌سک، توپلوم اؤزونه اینانمایاجاق.
دگرلی شاعیر و تدقیقاتچی سید حیدر بیات ۱۳٥٥-جی ایلده زنجانینآق بولاغ کندینده دونیایا گؤز آچدی. ٦ یاشیندایکن ملا یانیندا گله‌نکسل مکتبه گئدیب، قرآن کریم-ی اوخوماغا و اؤیرنمگه باشلادی. ۷ یاشیندا ایلک مکتبله یاناشی گله‌نکسل مکتبلرده "تنبیه الغافلین"، "گلستان سعدی"، "کلیله و دمنه" کیمی کیتابلاری دا اوخودو.داها سونرا زنجان حوزه علمیه‌سینده عرب ادبیاتی و منطق اوخوماغا باشلادی. اورادا رسمی تحصیلاتینی دا سیکل-ه قدر داوام ائتدیردی. ۱۳۷۳-ده قوم حوزه‌سینه گلیب اورادا اصول فقه، فقه، منطق و فلسفه، تفسیر و کلام کیمی علملری اوخوماغا باشلادی.
بیات، ۱۳۸۲ایلینده قومدا "تورک ادبیاتی اوتاغی" (اتاق ادبیات ترک) آدلی مدنی بیر اوجاق قوردو و تورک دیلی و ادبیاتی اوزرینده چالیشمالارینی سوردوردو. آیریجا، مجمع الشعرای آل یاسین، انجمن ادبی حوزه، انجمن شعر و قصه حکیم هیدجی، پینار درنگی، مقدس اردبیلی هیئتی کیمی درنک و اوجاقلارین اویه‌سی، اوستادی و یا قورجوسو اولاراق فعالیت ائتدی.
حاضیردا تورک ادبیاتی ساحه‌سینده چالیشان بیات، عینی زاماندا قوم حوزه‌سینده فقه، اصول فقه و فلسفه کیمی درسلری داوام ائتدیریر. او، ۱۳۷۹-دان اعتباراً پروفسیونل اولاراق تورک ادبیاتی ساحه‌سینده چالیشیر.
سید حیدر بیات بیر ایلدن آرتیق بیر سوره "پیام قم" آدلی هفته‌لیگین تورکجه صحیفه‌سینی یولا سالاراق باش یازاری اولموشدور. اونون بیر چوخ شعری و مقاله‌سی مختلف قزئته، درگی و آنتولوژیلرده یایینلانمیش و اینترنت صحیفه‌لرینده گئنیش شکیلده یئر آلمیشدیر.
"آلما یولو شعر توپلوسو"، قوم، نوید اسلان یایینلاری و "سیبی میان دو آینه" (ایکی آینا آراسینداکی آلما: عراق بؤلگه‌سی کلاسیک تورک یازار و شاعیرلرین تذکره‌سی) اونون یایینلانمیش اثرلریندندیر.
سید حیدر بیات ائولی ایکی اوشاق آتاسی‌دیر.
- سایین حیدر بیات، تورک دیلی و ادبیاتی ایله ایلک دفعه زامان ایلگیلنمگه باشلادینیز؟ بو ساحه‌ده کیملر و هانسی فاکتورلار ائتکیلی اولدو؟
-تورک ادبیاتی ایله ایلگیم دولاشیق بیر سورج سوروبدور. ایلک مکتبده اوخویان زامانلاردان اصلی - کرم، کور اوغلو، امیر ارسلان، شاهنامه‌نین تورکجه‌سی، عاشیق علسکر کیمی کیتابلاری الده ائدیب اوخویاردیم. ایندی ده مکتب اؤیرتمنلریمیزه اصلی - کرم کیتابینی اوخوماغیم منه دادلی بیر خاطیره کیمیدیر. دؤرد اؤیرتمن قیز، کندین تلویزیونسوز گئجه‌لری بو کند اوشاغی‌‌نین اوخودوغو لیریک داستانلارلا غربتین چتین‌لیکلرینی تحمل ائدردیلر. بو کیتابلارین بیر سیراسی کندیمیزده وار ایدی، قالانینی اؤزوم شهردن آلمیشدیم. گؤروندویو کیمی بو کیتابلار جیدّی ادبیات ساحه‌سینده یئر آلمیر، آرتیق فولکلور کیتابلاری‌دیر. اونا گؤره ده بیلیم آرخاسینجا اولان بیر انسانین پلانلارینا ائتکی بوراخابیلن سویه‌ده دئییلدیر. ایکینجی دؤرده، یول مجله‌سینی ۱٥ یاشیمدا آلیب واراقلاردیم. اون یئددی - اون سککیز یاشیمدا زنگانین شاعیرلری‌نین اثرلریله تانیش اولدوم و اؤزلرینی یاخیندان گؤردوم، عباس بابائی، هوشنگ جعفری و یعقوب محمدی کیمی شاعیرلر. ایگیرمی بیر یاشیمدا قومدا یاشارکن امید زنجان درگیسینه آبونه اولموشدوم، بو هفته‌لیگی قوما پوست ائدردیلر. وارلیق درگیسینی ده آرا سیرا آلاردیم، تورکجه شعر ده یازاردیم، بونلا بئله بونلارین هئچ بیریسی منی اؤز وارلیغیما جیدّی شکیلده دوشوندورموردو. حافظی اوخویوب ازبرله‌ییردیم. تهراندا منوچهر آتشی‌نین شعر کیلاسلارینا قاتیلیردیم. اما یاواش یاواش گؤردوم داها فارسجا اورگیمی باریندیرمیر. ائله بیل کؤنلومون درینلیکلریله بو دیلین ایلیشکیسی یوخدور. یعنی گئرچکدن ده بئینیمین درین قاتلاری بو دیل ایله باریشماییردیلار. سونرا بو مسئله‌نی فیرانسیزجانین بؤیوک یازارلاریندان ساییلان رومانیا کؤکنلی امیل سیوران-ین تجروبه‌لرینده ده اوخودوم. انسان باشقا دیلده یازا بیلمیر ترجومه ائدیر. بو مسئله منی اؤز دیلیمده یازماغا یؤنلتدی.
- چالیشمالارینیز حاقیندا قیساجا دانیشا بیلیرمی‌سینیز؟
- بیرینجی ایشیمیز قومدا، "پینار درنگی"نی قورماق اولدو. ۱۳۷۹- دا آذربایجانین مودرن ادبیاتی اوزرینده چالیشان بو درنک بیزیم ائوده قورولدو. ائلشن بگ اوریادلی تورک ادبیاتینی بیزیم هامیمیزدان یاخشی بیلردی و گلیشمیش بیر ادبیاتچی ایدی. بو درنگی قورماق ایکیمیزین ایده‌میز ایدی. تانینمیش یازارلاریمیزدان فتح‌الله بگ ذوقی و مهرعلی محمدی "چنلی" تورک ادبیاتیندا جیدی یازماغی اورادا باشلادیلار. البته سایین ذوقی ایله اؤنجه‌دن قوم حوزه‌سی‌نین ادبیات اوجاغیندا تانیش ایدیک و اورادا ادبیات اوزرینده امکداشلیغیمیز وار ایدی.
قومدا هئچ بیر مدیامیز یوخ ایدی. اونا گؤره ده "پیام قم" هفته‌لیگی ایله باغلانتی قوردوم. اونلار بیزه بیر تورکجه ستون آچدیلار. او ستون سونرا صحیفه‌یه دؤندو و بیر ایل حدودوندا سوردو. بیرینجی تورک دیلینده ژورنالیسم تجروبه‌م اورادا اولدو. بو صحیفه قومدا یاییملانان ایلک تورکجه یازیلار ایدی. سونرالار "گویه" درگیسی ایله بیر ایل حدودوندا امکداشلیق ائتدیک.
بو آرادا قومدا "تورک ادبیاتی اوتاغی"نی قوردوق. بو اوجاق فتح‌الله بگ ذوقی‌نین امکداشلیغی ایله قورولدو. اوتاق حدوداً اوچ ایل سوردو و اؤزونون بیر اوفیسی وار ایدی. اورادا قومدا چالیشان تورک فعاللاری بیر بیریله تانیش اولدولار و قوم تورکلری‌نین توپلومسال حرکتلری‌نین نطفه‌سی اورادا باغلاندی. اوتاغین بیرینجی ایلینده فتح‌الله بگ ذوقی حوزه‌ده "رسول" درگیسینی یاییملادی. بو درگیدن یالنیز ایکی سایی یاییملاندی، آنجاق هم قومدا هم ده بوتون آذربایجاندا بؤیوک ائتگی بوراخدی.
بو آرادا قومدا سازمان تبلیغات اسلامی‌نین اینجه صنعت شعبه‌سی (حوزه هنری) "نهمین کنگره سراسری شعر و قصه طلاب"ی قورماق ایسته‌ییردی. من ده او کونقره‌نین قوروجو هیئتینده ایدیم. بیرینجی دؤنه اولاراق کونقره‌نین بیلدیریسینده "اثرلرین فارسجا و ایراندا دانیشیلان باشقا دیللر و لهجه‌لرده اولا بیله‌جگی» قید اولوندو. او کونقره قومدا قورولدو و چوخلو شاعیرلریمیز اورادا تورکجه شعر اوخودولار. آنجاق بیزیم شعرلر هئچ بیر اؤدول قازانمادیغیندا، مسئله‌یه حساس اولدوم. دئمک تورکجه شعرلر هئچ داورلره وئریلمه‌میشدی. اونا گؤره ده اونونجو کونقره‌ده بیلدیری وئریب و کونقره‌نی تحریم ائله‌دیم. بو بیلدیری‌نین خبری او زامان دورنا سیته‌سینده یاییملاندی.
۸٥-جی ایلین خورداد اولایلاریندان سونرا اوتاغی باغلاماق مجبوریتینده قالدیق. اوندان دولایی یارانان بوشلوغو دولدورماق اوچون "مقدس اردبیلی درنگی"نی یولا سالدیق. بو درنک آذربایجانلی شاعیر نظامعلی قیچلویی گیلین ائوینده قورولدو. سونرالار بیزیم ائوده داوام ائتدی. قاتیلانلارین گوندن گونه چوخالماسی، درنگی حسینیه‌ده قورمامیزا سبب اولدو. بو آرادا سایین مجید داستانی، یوسف سلیمانی و جلال ذوالفقاری کیمی یاردیم ائله‌ین یولداشلاردان آد چکمه‌لی‌یم. بو درنگین ٥۰ نفردن چوخ اویه‌سی وار ایدی و اونلارجا انسان، اورادا اؤز دیلینده اوخوما یازمانی اؤیرنه‌بیلدیلر. بو درنکده مندن باشقا فتح‌الله ذوقی، یاشار امیریان و باشقا دوستلار تدریس ائدیردیلر. سونرالار تورک دیلینده انگیلیزجه اؤیرتیم کیلاسلار دا تشکیل اولدو. علیرضا آقازاده و ح. حسین‌زاده او کیلاسلاری اداره ائدیردیلر. ایکی ایلدن سونرا بیر سیرا تضییقلره گؤره درنگی ده تعطیل ائتمک مجبوریتینده قالدیق. اینترنت ساحه‌سینده ایسه حدوداً ۱۳۸۰ ایلیندن منیم وبلاگیم اولوب. سون ادبی وبلاگیم ایسه "آلما یولو" صحیفه‌سی ایدی. بو وبلاگلا سیزین اوخوجولار تانیشدیرلار. "آلما یولو"ندا گئدن کؤشه یازیلاری بیر چوخ فعالیمیزی ایلگیلندیریردی و سانیرام بیرینجی کؤشه‌لر اولماسالار دا، کیمسه او حجمده کؤشه یازماییبدیر. بو وبلاگ فیلتر اولاندان سونرا سانال دونیاداکی چابالاریمی دوردورموش کیمی‌یم.
ایندی داها نه تورک ادبیاتی اوتاغیندان، نه ده او درنکلردن هئچ بیر خبر یوخدور. یالنیز هفته‌ده بیر یول اوچ دؤرد یولداشلا ییغیشیب اؤز یازیلاریمیزی و معلوملاتلاریمیزی پایلاشیریق.
آراشدیرما و کیتاب ساحه‌سینه گلدیکده دوکتور صدیق‌ین فارسجا حاضیرلادیغی دیوان‌لغات‌الترک-ون ترجومه‌سینده اونا یاردیمجی اولدوم. شاعیر دوستوم احمد عبدی‌نین یاردیمی ایله بو چئویرینی عربجه اؤزگون متین ایله تطبیق ائتدیک. باشقا ادبی تدقیقاتلاریمدان ایراندا آذربایجان اوستانلاری دیشاریسیندا یازیلان تورک اثرلرین اوزرینده تدقیقات‌دیر. بو تدقیقاتین بیرینجی ورسیونو "سیبی میان دو آینه" باشلیقلی ۷۰ صحیفه حدودوندا حکیم تیلیم‌خان یادنامه‌سینده یاییملاندی. بو مقاله‌ده چالیشمیشام ایراندا آذربایجان اوستانلاری دیشاریسیندا یاشایان تورک یازارلارین آدینی قلمه آلام. شعر ساحه‌سینده ایسه "آلما یولو" آدلی بیر کیتابیم ایشیق اوزو گؤروب. ماسا اوستونده اولان بیتمه‌میش بیر سیرا ایشلریم ده واردیر.
- ایراندا چاغداش تورک دیلی و ادبیاتی حاقیندا و بو ساحه‌ده آپاریلان چالیشمالارلا ایلگیلی نه‌لر دئیه بیلرسینیز؟
- ایشلریمیزی عقلانیته دوغرو یؤنلتمه‌لی‌ییک. آیریجا هر کس اؤز ساحه‌سینده چابا گؤسترمه‌لی‌دیر. ساحه‌لر هردن چوخ قاریشیر. دیلیمیز ایندییه کیمی ادبیات ساحه‌سینده انکشاف ائدیردی. ایندی بیزده اؤیکو و رومان دا شعردن بیر ایکی آددیم سونرا گلمگه باشلاییبدیر. اما دیلیمیزی بو ساحه‌ده سینیرلاندیرماماق لازیم. هر کس اؤز اوخودوغو ساحه‌ده اثر و اورتام یاراتمالی‌دیر. ایندی بیزده فلسفه، سوسیولوژی، پسیکولوژی، سیاسی علملر، حقوق و بو کیمی داللارین یازماغینا اورتام یارانیبدیر. بونلاری گلیشدیرمگه دوغرو آددیم آتمالی‌ییق. یعنی دیلیمیزی محض ادبی بیر دیل دئییل قاپساملی بیر دیل کیمی اؤز توپلوموموزا تقدیم ائتمه‌سک توپلوم اؤزونه اینانمایاجاق. اونا گؤره ده ایراندا دیلیمیزدن سؤز گئدنده یالنیز تورک دیلی و ادبیاتی کیمی اصطلاحلاری اؤن پلانا چکمکله راضیلاشمیرام.
بلکه سیز "ت.ر.ت"ده بو مسئله ایله اؤز- اوزه گلمیشسینیز. خبر دونیاسی گئنیش بیر دونیادیر و هر ساحه‌نین اؤز تئرمینلری ایله او ساحه‌نین خبرینی یازماق لازیم. گؤرورسونوز بورادا داها ادبی دیله آرخالانماق اولماییر، قاپساملی بیر دیل گر‌کیر.
باشقا سورونلار دا وار. بیزده ادبیات ساحه‌سینده آراشدیرمالار چوخ زامان بئله جیدّییه آلینمیر. تورکیه و آذربایجاندا تورکولوژی کورسلارینی گئچیرن انسانلار اینترنتده یالنیز سیاسی یازیلارلا چیخیش ائدیرلر. اونلار تورکجه آراشدیرمالارین یئری یالنیز تورکیه و قوزئی آذربایجان اونیورسیته‌لری‌دیر دئیه، بیر شئیه اینانیرلار بلکه!؟ بیزیم ایندی اینترنتده قوتادغو بیلیگه گؤره بیرجه دنه اولسون بئله مقاله‌میز یوخدور.
- ایران کیتابخانالاریندا وخصوصآً قوم شهرینده‌کی کیتابخانالاردا یوزلرجه، بلکه ده مینلرجه تورکجه الیازما اثرین وارلیغی بیلینمکده‌دیر. بونلار بؤیوک بیر مدنیتین، زنگین بیر کولتورون یادگاری‌دیر. شبهه‌سیز بو الیازمالار آراسیندا چوخ دگرلی و ائشسیز اثرلر واردیر. آنجاق بیلیندیگی کیمی بیر چوخونون وارلیغیندان بئله کیمسه‌نین خبری یوخدور و ساده‌جه کاتالوقلارداکی آدلارا اشاره اولونموشدور. سیز بو قونودا نه دوشونورسونوز؟
- بو سورویا داها گئنیشجه توخونماق ایستهییرم. یعنی بو مسئله‌نی یاواش یاواش اطرافلی آراشدیرماق گر‌کیر. بو ساحه‌ده البته الینی خمیره بولایان و ایشین ایچینده اولان دوستلاریمیز او جومله‌دن فتح‌الله ذوقی و حسین متقی داها دقیق نظر وئره بیلرلر. من ده اؤز باخیشلاریمی اورتایا قویورام.
تورکیه آکادمسینلری و توپلومو تورک کلاسیکلره موزه‌‌ده یئرلشه بیلن بیر اثر کیمی باخیرلار. دیلین دگیشمه‌سی بو مسئله‌یه سبب اولوبدور. آنجاق ایراندا اولان تورک توپلومو بو کلاسیکلری تاقچاسینا قویور، اوخویوب داد آلا بیلیر. اونا گؤره ده تورکیه‌ده تئز کیمی ایشلنن نوسخه‌لری کسین بیز بورادا یاییملامالی‌ییق. تورکیه‌ده ایندی چوخ نوسخه‌لر تصحیح اولور، آنجاق بورادا یاشایان توپلومون الینه یئتیشمیر. اورادا اولان اؤیرنجیلریمیزین وظیفه‌سی، اثری بیر تئز کیمی اورادا سونماقلا بیتمیر.
آذربایجان یازارلارینا گلدیکده بیر اؤنملی مسئله‌نی خاطیرلاماق ایستهییرم. منجه بیزیم باخیشیمیز تورکجه نوسخه‌لره قاپساملی باخیش دئییل. اجازه وئرین مسئله‌نی بیر میصداق ایله اورتایا قویوم. امیرعلیشیر نوائی‌نین الیازمالاری دئمک اولار ایراندا بوتون کیتابخانالاردا واردیر. بو اثرلری کسین تکجه افغانستان اؤزبکلری اوخوماییرمیش، بیزیم آتابابالاریمیز اوخویورموش. سنگلاخ، نوایی‌نین اثرلرینده گئدن تورکجه سؤزجوکلرین آچیقلاماسی‌دیر. بونو بیر خویلو (محمد عباسی) تلخیص ائدیب. همین نوسخه‌نی قاشقای ائلخانی‌نین تاپشیریغی اوزره گؤزل خط ایله بیریسی یازیب ایندی مجلیس کیتابخاناسیندا ساخلانیلیر. آنجاق چاغاتایجا اثرلر نوایی‌‌یه محدودلاشمیر. هم نوایی‌دن اؤنجه هم نوایی‌دن سونرا آذربایجان تورکلری ایچینده چاغاتایجادا بوللو اثرلر یازیلیبدیر. بو اثرلر بیزیم بؤیوک ادبی میراثیمیزدیر. اؤرنک اولاراق حدوداً یاریم قرن نوایی‌دن اؤنجه عبدالقادر مراغی‌نین تورکجه اثرلری چاغاتای تورکجه‌سینه یاخینلاشیر. نوایی‌دن سونرا صادقی افشار شاه عباسین رسمی کیتابداری اؤز اثرینی چاغاتای تورکجه‌سینده یازیر. بونا گؤره ده بیز بوتون چاغاتایجا یازیلان اؤنملی اثرلری آراشدیریب یاییملامالی‌ییق. اونلار ایران تورکلری‌نین ادبیات تاریخی‌نین بؤیوک بیر پارچاسی‌دیر.
باشقا تعبیرله امیر تیمورون حؤکوم سوردویو جوغرافیادا یازیلان بوتون تورکجه اثرلر ایران تورکجه‌سی چرچیوه‌سینه داخیل اولور. اما اسفلرله بیز ده بئله بیر باخیش یوخدور.
چاغاتایجادان باشقا، واختیلا ایراندا اوخوجو کوتله‌سی طرفیندن اوخونان عثمانلی اثرلر ده یئنه ایران تورکجه‌سی چرچیوه‌سینه داخل اولمالی‌دیر. اؤرنگین "اختری کبیر" هله ده قدیم ملالارین کیتابخاناسیندا واردیر. بورادا بیر مسئله‌نین وورغولانماسی بلکه یئرینه دوشر. ایراندا ایندی بورسدا اولان سون فارسجا معتبر سؤزلوک "فرهنگ سخن" سؤزلویودور. بو سؤزلویون مؤلفی دکتر حسن انوری تیکان‌تپه (تکاب) تورکلریندندیر. دوکتور انوری بیر موصاحیبه‌ده دئمیشدی: "منیم اوشاقلیقدا گؤردویوم بیرینجی لغتنامه "اختری کبیر" آدلی عربجه - تورکجه بیر لغتنامه ایدی". اختری کبیردن ایراندا بولجا الیازمالار واردیر. نه‌سه بو تیپ عثمانلی اثرلر ده ایران تورک کلاسیکلری سیراسیندا آراشدیریلیب یاییملانمالی‌دیر. یعنی الیازمالار فوندوندا یالنیز آذربایجان تورکجه‌سینی گزمک بیر داریسقال باخیشدیر، و نه یازیق کی بو باخیش هله بیزده واردیر.
باشقا بیر سورونوموز تصحیح ساحه‌سینده گلیشمیش انسانلاریمیزین اولدوقجا آز اولدوغودور، بونا نشر امکانلاری‌نین چتین‌لیگینی ده آرتیرمالی‌ییق.
ایندی‌لیک بو ساحه‌ده ان عاجیل مسئله‌لردن بیری ده، بیر قیلاووزون اورتایا چیخماسی‌دیر. تورکجه الیازمالاری ایراندا گنل اوخوجو کوتله‌سینه چاتدیرماق، تصحیح ائدیب یاییملاماق اوچون واحید بیر شیوه الیمیزده یوخدور. بو مسئله گنج آراشدیجیلارین الینی سویودور، اونلار اثرین تصحیحینده هانسی شیوه‌‌نین دوغرو اولدوغونو بیلمه‌دیگیندن ایشی دایاندیریرلار. من اؤزوم دفعه‌لرله بو مسئله‌نین شاهیدی اولموشام.
ان سون مسئله‌میز ایسه نوسخه‌لرین الده ائدیلمه‌سی چتین‌لیگی‌دیر. بو مسئله یاواش یاواش چؤزولور. بیلیرسینیز ایندی مجلس کیتابخاناسی چوخلو الیازمالاری سیته‌یه قویوبدور و اونلاری بئله پاراسیز ائندیرمک اولور. بونلا بئله دئدیگینیز کیمی ایراندا اولان چوخلو الیازمالاردان الیمیزده دقیق بیلگی یوخدور و بیر سیرا کیتابلاریمیزین کاتالوگلاردا آدلارینا بئله اشاره اولسا دیلینه اشاره اولونماییبدیر. بیر سیرا کیتابخانالار ایسه نوسخه‌لری وئرمیر و یا اینجیدیرلر. آنجاق گلیشمیش آراشدیرماجیلار و قاپساملی باخیشلار اورتایا چیخارسا بو سورونلارین هامیسی چؤزوله‌جک.
- تورکیه رادیو و تلویزیون قورومو (ت.ر.ت) خبر یایینجیلیق آلانینی گئنیشلتمک آماجی ایله عرب الیفاسی ایله تورک دیلینده یئنی وب سیته‌سی (www.trtturki.com) آچمیشدیر. بو قونودا نه دوشونورسونوز؟
من بو مسئله‌نی اولدوقجا اولوملو بیلیرم. ایراندا تورکجه یاییملانان سیته‌لر داها چوخ سیاسته و آزجا ادبیات و اینجه صنعته یئر آییریرلار. سیاسی بؤلوملری ده یالنیز ایرانین ایچ مسئله‌لرینه و آذربایجانا عاید مسئله‌لردیر. حالبوکی بیر مخاطب اولاراق دونیا اؤلکه‌لرینه عاید قونولار، هالیوود اولدوزلاری، فوتبال اولدوزلاری، یئمکلرین خاصیتلری، طبی خبرلر و اینترنت دونیاسیندا انسانلاری ایلگیلندیرن عینی حالدا بیر آژانسین پرنسیبلرینه اویغون بوتون قونولاری اؤز دیلیمیزده اوخوماق ایستهییرم، سیزین سیته ایسه بو ساحه‌ده بؤیوک آددیم‌دیر.
بیلدیگینیز کیمی اؤنجه‌دن آمریکا سسی عرب الیفباسی ایله محدود شکیلده یولا دوشموشدو. من "هویت قهوه‌خانه‌ای روشنفکران آذربایجان" باشلیقلی بیر یازیدا اونلارین باخیشینی تنقید ائتدیم. سیزین سیته‌نی من ایزله‌ییرم. هم فارسجا بؤلومو هم عرب خطی ایله یاییملانان تورکجه بؤلومو اولدوقجا دگرلی‌دیر.
اؤزللیکله "ت. ر.ت تورکی"ده گئدن دیل ایکی باخیمدان بیزه اؤنملی‌دیر. بیریسی آذربایجان تورکجه‌سی ایله تورکیه تورکجه‌سی آراسیندا ساغلام بیر کؤرپو قورماق، ایکینجی‌سی ایملا - انشاء مسئله‌سینه دقت یئتیرمکدیر. ایندی بیزیم یوزده دوخسان سیته‌لریمیزده سؤزجوکلرین نئجه یازیلدیغی هئچ بیر اؤنم داشیمیر. یازیلاری کؤچورگه پروقراملاری ایله لاتین‌دن عرب الیفباسینا کؤچوروب هئچ بیر ائدیت ائتمه‌دن یاییملاییرلار. اساس یئرینه عصاص، مسئله یئرینه مسله، ناظیر یئرینه نازیر و ... .
آنجاق باخین من بو گون سیزین ایدمان بؤلومونوزو عربجه بؤلومون ایدمان بؤلومو ایله توتوشدوردوم. اورادا آوروپا لیگلریندن سؤز گئدیبدیر، اما سیزده چوخلو ایران لیگیندن و فارسجا بؤلومده تورکیه لیگلریندن سؤز گئدیبدیر. حالبوکی بیر مخاطب اولاراق من ده تورکیه لیگلریله ایلگیلنیرم و دونیا لیگلرینی ده واختی ایکن ایزله‌میشم. ایندی ده خبرلرینی هردن اوخویارام. اونا گؤره ده بوتون بو خبرلری تورک دیلینده بئله تیترینی ده اوخویا بیلسم اؤزومو بو باخیمدان موتلو سانارام.
منجه دؤیچه‌وله و بی‌بی‌سی فارسی‌نین کولتورل بؤلوملری چوخ گوجلو اولور، (البته یالنیز فارسجا بؤلوملری و تورکجه، عربجه بؤلوملری او گوجده دئییل) اگر بیز او سویه‌یه قالخا بیلسک داها بؤیوک آددیملار گؤتورموش اولاریق.
- سایین حیدر بیات، دگرلی زامانینیزی "ت.رت. تورکی" سیته‌سینه آییردیغینیز اوچون تشکور ائدیریک.
قایناق: http://www.trtturki.com/trtworld/azt/newsDetail.aspx?HaberKodu=edb164ee-b7a7-4cde-aab9-1adbefbc0b82
