مرصاد العباد و سیاست
مرصاد العباد کیتابی‌نین سون بؤلومو فایدالی بیر سیاستنامه‌دیر. شخصن کیتابین بو بؤلوموندن چوخ فایدالاندیم. قوتادغو بیلیک‌له تطبیق ائدن اولسا گؤزل سونوجلار اورتایا چیخا بیلر. بو کیتابی اوخویارکن بیرینجی دؤنه بیر شئی ایلگیمی چکیب، منه آچیقلاندی . بئله متن‌لرده گئنل اولاراق حؤکم و مولک‌دن سؤز کئچنده بیرینجی سیرادا بنی اسرائیل پیغمبر – خاقان‌لاریندان آد چکیلیر. قوتادغو بیلیکده ایسه تقریبن بئله دئییل و اورادا تورک بی‌لریندن سؤز گئدیر.
سلیمان و داوودون بئله کیتابلاردا قاباریلماسینین کؤکو قرآنا قاییدیر. چون کی قرآن بو ایکی پیغمبری پادشاه اولاراق قلمه وئریب‌دیر. قوتادغو بیلیکده ایسه بئله آدلارین آز گلمه‌سی و اونلارین یئرینه تورک بی‌لرینه استناد ائدیلدیگی، تورک سارایلاری ایچینده مدون بیر سیاست اورتامی‌نین وارلیغینین گؤسترگه‌سی اولا بیلر.
مرصاد العبادین سیاسته عایید بؤلومونده یانیلماسامسا اسکی ایران شاهلاریندان آد گلمه‌ییب‌دیر. بونون دا نده‌نی بو کیتابین عرفانی بیر کیتاب اولدوغو و سیاسته تام قرآنی آچیدان باخدیغی‌دیر.
بو کیتابدا سیاسی تئرمین‌لرین ایچینده سلطان، خاقان کیمی تئرمین‌لره راست گلیریک. بو ایکی بئیت ده موطلق واز کئچیلیر بئیت‌لر دئییل:
هر کجا شهریست اقطاع منست
گر بایران گر به توران می‌روم
صدهزاران ترک دارم در ضمیر
هر کجا خواهم چو سلطان می‌روم. (مرصاد العباد، ص 234)
سانکی او زامان ایرانلا توراندا سلطان اولماغا تورک (عسگر)لرین آراسیندا اولماق قاچیلماز بیر ایشیمیش.
ی س:
مرصاد العبادین کامیل آدی: مرصاد العباد من المبدء الی المعاد.
بو کیتابین ظاهرا یایقین تصحیحی محمد امین ریاحی‌نین تصحیحی‌دیر. آنجاق منیم الیمده اولان نسخه نعمت اللهی درویشلریندن اولان حسین الحسینی النعمة اللهی ملقب بشمس العرفا-نین تصحیحی‌دیر. ایلگینج اولان بو کی او زامان نعمت اللهی سلسله‌سی‌نین ساوادلی خانیملاریندان بیر نئچه‌سی بو بیلگین درویشدن بو اثرین تصحیح ائتمه‌سینی رجاء ائدیرلر.
