یاری یوخو، یاری اویاق، اوخو
گؤیدن ائنمیش یئرده استقبال ائدیب قرآن سنه
(فضولی دده)
دونن طیب صالحین سسی‌نی دینله‌ییردیم، یاری یوخو، یاری اویاق. طیب صالح سودانین بؤیوک رومانچی‌سی. “قوزئی‌یه هیجرت موسمی” اونون شاه‌اثری ساییلیر. بیر سیرالارا گؤره طیب صالح نوبئل اودولونو یالنیز سیاسی گؤروشلرینه گؤره آلا بیلمه‌دی، یوخسا اونون اثرلری کسین نوبئل‌لیک‌ایدی.
طیب صالح پیغمبرین یاشامینا عایید یازیلان “ابن هشام سیره‌سی”نین نئچه پارچاسینی سودان رادیوسونا اوخویوب‌دور. اونون سسینده اولان فخامت دوغرودان دا اینسانی هوسلندیریر.
حیرا کؤهولونده پیغمبره وحی ائنرکن ابن‌هیشامین روایتی و طیب‌صالحین ایفاسی ائشیتمه‌لی‌دیر.
یوخو ایله اویاقلیق آراسی دینله‌ییرم، طیب صالح اوخویور:
« فقال اقرء، قلت مااقرء؟: دئدی: اوخو؟ دئدیم: نه اوخویوم؟ منی قوجاغیندا سیخدی، ساندیم کی بو اؤلومدو. بوشلادی، دئدی: اوخو! نه‌یی اوخویوم؟ منی قوجاغیندا سیخدی، ساندیم کی اؤلومدور. بوشلادی، دئدی: “اوخو! یارادان ربی‌نین آدیلا!….”
اوخودوم، سانکی قلبیمده بیر کیتاب یازیلمیشدی.»
مراغی اؤز تفسیرینده یازیر: « بو آیه (اوخوماق آیه‌سی) پیغمبره ائنن ایلکین آیه‌دیر. ایلکین رحمتی‌دیر تانری‌نین قول‌لارینا»
تانری‌نین ایلکین رحمتی اینسانا اوخو دئمک‌دیرسه، بیز نییه اوخوماقدان (اؤز دیلیمیزده دئییرم) محروم اولموشوق کیمی بیر سورغو بئیینه چاخیر.
اساس سورغو بو دئییل منه. اساس سورغو بو: نییه پیغمبرین پیغمبرلی‌یه چاتان گونونده بیله کیملیک‌له ایلگیلی سورغولار بئینیمیزدن چیخماییر؟ بو سورغولاری یانیتلامایان حاکیم‌لرین قولاقلاری‌نین دالیندا نه قدر گئنیش یئر وار کی؟
بیر بئله ده سورغولاری قولاق دالینا سالماق ….؟
بو دا اساس سورون دئییل بلکه.
اساس سورون بیزیم اوخوماماغیمیزدیر منجه. تانری بیزه اوخو دئینده، اینانانلاریق‌سا نییه اوخوماییریق؟ اوخو کلمه‌سینی، مراغی دئمیشکن تانری‌نین بیزه ایلکین رحمتی‌نی دوشونرسک، بئله بیر دوروما قالماریق کسین.
بس اوخو!
سن اوخوسان دیلمیزده یئنی چالار آچیلاجاق، گلیشه‌جک، مودئرن‌لشه‌جک.
اوخو!
یالنیز اوخو!
*
پیغمبریمیزه «اوخو دئییلن گونو» هامی‌یا تبریک ائدیرم.
سید حیدر بیات
قوراپیشیرن ۳۰, ۱۳۸۸
اتک یازیلار:
۱. تهذیب سیره ابن هشام، عبدالسلام هارون، ص ۵۱.
۲. (تفسیر المراغی، ج ۳، ص ۱۹۸، دار احیاء التراث العربی)
